Zaprzestanie wykorzystania środka trwałego

Przedsiębiorca, który nie używa danego środka trwałego może zdecydować się na jego likwidację. W przeciwnym wypadku może dojść do sytuacji, w której dany środek trwały nie będzie używany, aczkolwiek będzie wymuszał regularne odpisy amortyzacyjne. Docelowo amortyzacji nie podlegają składniki majątku nieużywane na skutek zaprzestania działalności bądź zawieszenia działalności (zgodnie z ustawą o swobodzie działalności gospodarczej). Zaprzestanie obowiązku dokonywania odpisów amortyzacyjnych następuje w miesiącu następującym po miesiącu, w którym działalność została zaprzestana lub zawieszona (zgodnie z ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych). Przepis ten nie odnosi się do sytuacji nieużywania środków trwałych w momencie prowadzenia działalności.

Dokonywanie odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych jest konieczne nawet w przypadku czasowego niewykorzystania tychże środków w prowadzonej działalności. Co więcej, odpisy te wliczają się do kosztów uzyskania przychodów. Jedyną przesłanką do zaprzestania dokonywania odpisów amortyzacyjnych od składników majątkowych jest zaprzestanie działalności – całkowite zaniechanie działalności, w efekcie czego dane składniki nie będą już używane.

Amortyzacji nie podlegają również składniki, które utraciły status środka trwałego. Przesłanki powodujące takową utratę to między innymi trwałe zaprzestanie prowadzenia działalności bądź całkowita likwidacja środka trwałego na skutek sprzedaży, darowizny etc. Zaprzestanie dokonywania odpisów amortyzacyjnych następuje w dniu utraty przez dany składnik statusu środka trwałego. Uwaga! Analogicznie przedsiębiorca zmuszony jest dokonywać odpisy amortyzacyjne od środków trwałych do momentu ich całkowitego zbycia bądź oficjalnego postawienia ich w stan likwidacji.

Data likwidacji środka trwałego równa się dacie sporządzenia dokumentów likwidacyjnych oraz zdjęcia środka z ewidencji bilansowej.

Podwyższenie stawki amortyzacyjnych w trakcie roku

Czy można zmienić stawkę amortyzacyjną środka trwałego w trakcie jego używania? Jeśli tak, o czym należy pamiętać?

Wszystkie kwestie dotyczące odpisów amortyzacyjnych aktywów znajdujących się w posiadaniu przedsiębiorstwa, winny być zanotowane w jego polityce rachunkowości. Docelowo przyjęte zasady należy stosować w sposób ciągły. Operacje gospodarcze, zgodnie z przepisami, muszą być grupowane jednakowo w kolejnych latach obrotowych, podobnie z wyceną aktywów i pasywów, ustalaniem wyniku finansowego, sporządzaniem sprawozdań finansowych i końcowo z wyceną odpisów amortyzacyjnych. Metody powinny być jednakowe, aby informacje z kolejnych lat były łatwo porównywalne.

Zarówno okres jak i stawka amortyzacyjna oraz metoda amortyzacji powinna być ustalona na dzień przyjęcia środka trwałego do używania. W momencie tym należy tak uwzględnić okres użyteczności ekonomicznej danej rzeczy, a więc oszacować przedział czasu, w którym środek trwały planujemy użytkować. Samo ustalenie okresu ekonomicznej użyteczności środka trwałego nie jest proste i wymaga przeanalizowania kilku ważnych kwestii, jak ograniczenia prawne, cena sprzedaży netto przy likwidacji środka, wydajność, tempo postępu techniczno-ekonomicznego etc.

Okresy oraz stawki amortyzacji bilansowej środków trwałych winny być okresowo weryfikowane, tak aby w późniejszy latach korekta odpisów amortyzacyjnych nie stanowiła większych problemów. Wynika z tego, że zmiana okresu, a co za tym idzie stawki amortyzacyjnej w czasie używania środka trwałego możliwa jest dla celów bilansowych. „Poprawki” mogą zostać naniesione od początku roku obrotowego. W przypadku takich zmian niezbędne jest dostosowanie poprzednich sprawozdań finansowych to aktualnych danych, aby były one porównywalne w późniejszych latach. Uwaga! Metoda amortyzacji nie może ulec zmianie.

Każda zmiana stawki amortyzacji środka trwałego powinna być uzasadniona. Przepisy nie narzucają nam żadnych konkretnych przyczyn – sam przedsiębiorca musi ją stwierdzić, a następnie uzasadnić. Przykładem istotnej przyczyny zmiany stawki amortyzacyjnej jest modernizacja bądź rozbudowa środka trwałego, którego celem jest wydłużenie ekonomicznego okresu użyteczności środka.